In tegenstelling tot bijvoorbeeld honden, laat een prooidier als een konijn meestal niet duidelijk zien dat het ziek is. Logisch, want in de natuur valt een konijn dat zich anders gedraagt extra op en zal hij snel "het haasje" worden. En als je langoor wel duidelijk laat merken dat hij zich niet lekker voelt, ben je vaak al te laat. Daarentegen is er ook gedrag dat er zeker voor de beginnende konijnenbezitter misschien alarmerend uit zal zien, maar dat helemaal niet is.
Valt er dan helemaal niets te zien aan een konijn dat niet helemaal gezond is? Gelukkig wel. Zowel aan zijn buitenkant als aan zijn gedrag kun je aflezen hoe hij zich voelt. Vertoont je langoor een of meer van de kenmerken die je hieronder vindt onder de koppen "De buitenkant", "Geluid" en "Gedrag", dan is het belangrijk om hem door een dierenarts te laten onderzoeken. Staat er een poppetje ( ) achter de tekst? Dan moet je dat zelfs zo snel mogelijk doen omdat dit een teken kan zijn dat het heel slecht gaat met je konijn.
Met deze checklist kun je een beter idee krijgen over wat er met je konijn aan de hand zou kunnen zijn. Let op: er staat hier nadrukkelijk niet "wat er met je konijn aan de hand is", want een checklist kan natuurlijk geen consult bij een dierenarts of konijnengedragsdeskundige vervangen.
De buitenkant
Aan een aantal uiterlijke kenmerken kun je zien dat je langoor iets scheelt:
- Zijn vacht en/of huid ziet er anders uit dan normaal terwijl het geen ruiperiode is: dof, vol klitten, vervilt, vuil, nat, kale plekken, aangekoekte (zachte) keutels rond de staart en anus ( in het vliegenseizoen), urineplekken, wondjes, schilfers, bulten.
- Zijn ogen staan dof en/of zijn blik is naar binnen gekeerd.
- Hij heeft een snotneus, een traanoog of vieze oren.
- Hij heeft opeens een witte vlek in zijn oog.
- Zijn voortanden zijn lang en/of kromgegroeid. ( als je konijn ook niet meer eet.)
- Zijn nagels zijn lang en/of kromgegroeid.
- Zijn buik is opgezwollen.
- Zijn kop staat plotseling scheef.
- Hij trekt opeens een van zijn poten op tijdens het lopen of sleept met zijn achterlijf.
- Als je over zijn ruggengraat aait, voelen de wervels heel scherp. Verder zijn zijn ribben en heupbotten heel duidelijk te voelen zonder dat je hard hoeft te drukken.
Rivers ondertanden staan voor zijn boventanden en slijten daardoor niet af
Sunshine een uur nadat haar gebit is behandeld: naar binnen gekeerde blik, snelle ademhaling, kop tussen haar schouders getrokken. Zonder pijnstiller zou ze ook hard knarsetanden.
Geluid
Normaalgesproken maakt een konijn weinig geluid, maar als er iets mis met hem is, dan kun je soms wel wat horen:
- Hij knarsetandt hard.
- Hij hikt. ( als hij dit heel vaak (achter elkaar) doet.)
- Hij piept ( soms alleen als een mens of een ander konijn hem benadert).
- Hij gilt.
- Hij niest. ( als hij dit heel vaak (achter elkaar) doet.)
- Zijn ademhaling is duidelijk hoorbaar, terwijl hij niet slaapt.
- Je hoort harde darmgeluiden. ( als dit niet na korte tijd ophoudt en/of het konijn niet keutelt.)
- Je hoort helemaal geen geluiden als je je oor tegen zijn buik aanlegt.
Een konijn kan ook geluid maken als hij zich prima voelt:
- Hij knarsetandt zachtjes (dan is hij tevreden en/of geniet hij).
- Hij bromt zachtjes, meestal terwijl hij (om je heen) huppelt, ook wel zoemen genoemd (dan is hij meestal verliefd op je).
- Hij piept zachtjes in zijn slaap.
Maar ook als hij agressief is:
- Hij gromt.
En als hij in nood is:
- Hij stampt met zijn achterpoten op de grond, vaak voorafgegaan door een brom. Sommige konijnen stampen om aandacht te trekken of uit enthousiasme - let dus op de lichaamstaal.
- Hij gilt: doodsnood.
Gedrag
Als een konijn zich niet lekker voelt, zal hij zich meestal anders gedragen dan normaal. Gebeurt dit plotseling, dan is er bijna altijd sprake van een lichamelijk probleem. Het hieronder beschreven gedrag is meestal een aanwijzing dat je konijn zich niet goed voelt.
- Hij eet niet.
- Hij keutelt niet, of zijn keutels zijn kleiner dan normaal en/of niet rond.
- Hij plast niet, of plast juist veel vaker dan normaal.
- Zijn keutels zijn slijmerig, met elkaar verbonden, of de hele dag door zacht. ( als dit meerdere dagen achter elkaar gebeurt.)
- Hij drinkt niet, of juist heel veel.
- Hij haalt veel sneller adem dan normaal, terwijl het niet extreem warm is en hij niet in een stresssituatie zit. ( als hij niet na korte tijd langzamer gaat ademen.)
- Hij bijt of dreigt te bijten als je hem (op een bepaalde plek) wilt aanraken, terwijl dat anders geen probleem is.
- Hij is niet actief op de tijden dat hij dat normaal wel is.
- Hij rukt zijn vacht uit.
- Hij kruipt weg in een hoekje of ergens onder.
- Hij beweegt nauwelijks, of is juist rusteloos.
- Hij gooit zich van de ene op de andere zij.
- Hij vermijdt jou en/of zijn maatje.
Toen Rivers voortanden veel te lang waren en hij zijn vacht niet meer goed kon verzorgen, rukte hij zoveel haar uit dat hij kale plekken kreeg op zijn borst, dijen en bovenarmen.
Sunshine heeft alarm geslagen door met haar achterpoten op de grond te stampen. Ze staat klaar om te vluchten: wijdopen ogen, oren strak naar voren, neusgaten wijdopen, bekje strak, gespannen spieren, staart en achterlichaam iets van de grond.
Sunshine ligt te genieten van het zonnetje: ogen half dicht, oren losjes op de rug, neus rustig op en neer, kaken losjes op elkaar, ontspannen spieren, staart losjes omlaag.
Orentaal bij hangoren
Door de stand van hun oren is de lichaamstaal van een hangoor net even anders dan van een konijn met rechtopstaande oren. Let vooral op de punten van hun oren:
- oorpunten naar voren: nieuwsgierigheid, angst, alertheid
- oorpunten recht naar beneden: niets aan de hand, slaperig, slaap
- oorpunten naar achteren: agressie, angst
Bij langharige hangoren als Angora's, Teddy Widders en Leeuwenkoppen is het een nog grotere uitdaging om hun orentaal te lezen, omdat de oren niet of nauwelijks zichtbaar zijn door hun weelderige vacht. Door vaak naar je konijn te kijken, zal je daar echter steeds beter in worden.
Lichaamstaal
Aan de lichaamstaal van een konijn - de combinatie van de stand van de ogen, oren, neus, bek, kop en staart en de spierspanning en ademsnelheid - kun je aflezen hoe je konijn zich voelt.
Ogen
-
normaal geopend: niets aan de hand
-
wijdopen: nieuwsgierigheid, angst, agressie
-
wijdopen en derde ooglid zichtbaar: grote angst (let op: bij grote rassen als de Vlaamse en Duitse reus is het derde ooglid soms ook zichtbaar als het konijn niet angstig is)
-
halfopen: slaperig, genieten, pijn
-
gesloten: slaap, pijn
-
naar binnen gekeerde blik: slaperig, stress, pijn
Oren
-
strak naar voren: nieuwsgierigheid, angst
-
recht omhoog: alertheid
-
plat in de nek: agressie, angst
-
naar achteren met de openingen richting het lichaam gedraaid: pijn, angst, stress
-
losjes op de rug met de openingen richting het lichaam gedraaid: slaperig, slaap
Neus
-
rustig op en neer: niets aan de hand
-
opengesperde neusvleugels: angst, agressie
-
snel op en neer: pijn, angst, stress, te warm
Bekje
-
kaken losjes op elkaar: niets aan de hand
-
kaken op elkaar geklemd: alertheid, angst
Kop
-
normale stand: niets aan de hand
-
omhoog: alertheid, angst
-
omlaag: agressie, angst, pijn
-
plat op de grond (liggend): genieten
-
tussen de schouders getrokken: slaperig, slaap, stress, pijn
Staart
-
normale stand: niets aan de hand
-
hoog: opwinding, agressie, dominantie
-
kwispelen: opwinding
-
strak omlaag: angst
-
losjes omlaag: ontspanning
Spierspanning
-
normaal: niets aan de hand
-
verstrakte spieren: angst, stress, pijn, agressie
-
ontspannen spieren: slaperig, slaap, genieten
Ademhaling
-
normaal tempo: niets aan de hand
-
sneller dan normaal: pijn, angst, stress, opwinding, agressie, te warm
-
langzamer dan normaal: slaap
Normaalwaarden voor een konijn
Hartslag: 180-300 keer per minuut
Ademhaling: 30-60 keer per minuut
Neusbewegingen: 20-120 keer per minuut
Temperatuur: 38,5-40 gr. Celsius
Waterinname: 15-50 ml/kg/dag
Schoffie wapent zich tegen de kou: ogen bijna dicht, vacht opgezet, weinig beweging om energie te besparen.
Twijfel je? Staat het gedrag van jouw konijn er niet bij?
Bij twijfel en bij gedrag dat uit meerdere gedragselementen bestaat (dus bijvoorbeeld zowel overal aan knagen als voor je wegkruipen), kun je contact met me opnemen via de mail, telefoon of het invulformulier. Als je een slecht gevoel hebt over het gedrag van je konijn, dan raad ik je aan om eerst naar een konijnkundige dierenarts te gaan om uit te sluiten dat je konijn fysiek niet in orde is, en daarna een gecertificeerd Konijnengedragsadviseur of -therapeut in te schakelen.
Staat het gedrag van jouw konijn er niet bij? Laat het me dan graag even weten via de mail, telefoon of het invulformulier , want dan vul ik deze pagina daarmee aan. Alvast bedankt!
NB: Ik streef ernaar om binnen 2 werkdagen te antwoorden. Vermoed je een lichamelijk probleem, raadpleeg dan altijd een konijnkundige dierenarts.